حق مطلب را در حوزه سینمای دفاع مقدس ادا نکرده ایم

به گزارش خبرنگار باآرادان نقل از فرهنگ و اجتماع خبرگزاری شبستان؛ دوران ۸ ساله دفاع مقدس دورانی خاص و درخشان در تاریخ کشور ماست که بدون تردید سینما یکی از موثرترین ابزارهای انتقال این ارزش هاست که امروز به ‌واسطه کم‌کاری‌ها در این حوزه روز به روز در حال کم رنگ شدن است. سینمای دفاع مقدس به عنوان یکی از ژانرهای سینمای ایران با تکیه بر ارزش های حاکم بر سال های جنگ تحمیلی و سرداران بی ادعای آن دوران، وظیفه ای خطیر را برعهده گرفت تا به بیان ناگفته های مقاومت دست های خالی ولی باهمت در برابر دشمن تا بن دندان مسلح بپردازد ولی هرچه از سال های جنگ دور می شویم گویا علی رغم همه شعارها درباره ارزش دفاع مقدس، خاکستر خاموشی بر ذهن نهادهای فرهنگی نشسته است و به جای پرداختن به اصل مطلب فقط ظواهر دفاع مقدس را به یاد دارند و به آنها می پردازند. لذا در این خصوص با «هادی حاجتمند»، کارگردان و مستند ساز گفتگویی انجام دادیم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.

این کارگردان با بیان اینکه ما با پدیده ای به نام دفاع مقدس مواجهیم؛ اظهار کرد: دفاع مقدس جنگ ۱۲ روزه اسرائیل را هم شامل می شود. دفاع مقدس دارای یک ادبیات و ویژگی هایی است که اگر فیلمی فاقد این ویژگی ها باشد در این جمع قرار نمی گیرد؛حقیقت و واقعیت هر دو باید در سینمای دفاع مقدس نمود پیدا کنند؛ چرا که این دو ویژگی با جنگ پیونده خورده اند. حرف زدن از دفاع، حرف زدن از ارزش ها و حرف زدن از آرمان های بلند و از خود گذشتگی ها همه در دفاع مقدس است که مصداق پیدا می کنند. جنگ یک واقعیت تلخ است که با سختی های زیادی عجین شده است. جنک ترس دارد، پیروزی دارد، شکست دارد و اسارت دارد؛ همه اینها واقعیت های جنگ را تشکیل می دهند؛ اما وقتی ذیل آرمان های اسلام و انقلاب اسلامی قرار گرفته و تعریف می شوند؛ شیرین و لذت بخش می شوند و وقتی هم که شهید می شویم به قول حضرت امام (ره) چه شهید بشویم و چه نشویم پیروز میدان خواهیم بود.

وی ادامه داد: بنابراین وقتی سینمایی بیاید فقط واقعیت های تلخ جنگ را به تصویر بکشد و از گفتن حقایق باز بماند، در حق دفاع مقدس اجحاف نموده است؛ چون تلفیق حقیقتِ شیرینی جهاد در راه آرمان ها و سختی های جنگ است که دفاع مقدس معنا پیدا می کند. در فیلم هایی مانند مهاجر و دیده بان ( ابراهیم حاتمی کیا) و کیمیا ( احمد رضا درویش) واقعیت و حقیقت جنگ به خوبی به تصویر کشیده شده اند؛ لذا در صورتی که تعداد فیلم های ساخته شده از دفاع مقدس زیاد و قابل شمارش باشد؛می فهمیم که نگاه ما به دفاع مقدس درست بوده در غیر این صورت نیازمند اصلاح و بازنگری می باشد.

حاجتمند در ادامه افزود: اما جالب است بدانید که برخی از همکاران و فیلم سازان حوزه دفاع مقدس ما سعی می کنند روایت شان از جنگ و دفاع مقدس هالیودی باشد؛ در واقع همان روایتی که سینمای جهان داره از جنگ روایت می کند؛ اما نکته اینجاست که اصلا جنگ ما با جنگ آنها فرق می کند و اگر با این شیوه فیلم های جنگ را بسازیم چیزی از دفاع مقدس باقی نمی ماند.

جهاد فقط در میدان جنگ معنا پیدا نمی کند

این کارگردان به فیلم «زنان در جنگ» اشاره کرد و افزود: این فیلم روایتی فمینیستی از زن در جنگ بود که با حقیقت  دفاع مقدس سازگار نبود؛ چرا که زن یک نقش اساسی و بنیادی در جنگ  دارد و فقط به گرفتن اصلحه در دستش در عرصه نبرد خلاصه نمی شود. جهاد فقط در میدان جنگ معنا پیدا نمی کند؛ زنی که پدرش، همسرش، برادرش و پسرش در جنگ بودند؛ به تعداد آنها به جبهه رفته، به تعداد آنها مجروح شده و به تعداد آنها به اسارت گرفته شده است؛ پس اینجا جهاد معنای پر رنگ تری پیدا می کند که یک زن هم در مدیریت خانواده و هم در حمایت و هدایت عزیزانش در دفاع مقدس مسولیت سنگینی را بر دوش داشته و ضمن احترام به زنان امدادگر و اصلحه به دست در جنگ باید بگویم که تنها با به تصویر کشیدن این گروه از زنان در فیلم های دفاع مقدس، نقش زنان دیگر که مسولیت سنگین تری هم در دوره جنگ بر عهده داشته اند، کمرنگ تر جلوه داده می شود که این کار درستی نیست.

زنان در دفاع مقدس بسیار مظلوم واقع شده اند

وی با بیان اینکه زنان در دفاع مقدس بسیار مظلوم واقع شده اند اظهار کرد: بانوان حتی در حوزه سینما هم مظلوم واقع شده اند؛ یک وقت هایی روایت های فمینیستی و گاهی مواقع هم روایت های مرد سالارانه از زن داشتیم؛ اگر روزی بتوانیم یک روایت اسلامی از زن در سینما ارایه دهیم، آن روز بزرگترین خدمت به زنان جامعه را کرده ایم. زن در نگاه اسلام یک موقعیت ملکه گونه دارد که این ملکه گونگی باید به درستی روایت شود نه به معنای اینکه از فعالیت های اجتماعی دورنگه داشته شود یا همه فعالیت های سخت اجتماع را بر دوش زنان بگذاریم بلکه این روایت باید فارغ از دفاع مقدس در حوزه اجتماع و زن تعریف شود.

حق مطلب را در حوزه سینمای دفاع مقدس ادا نکردیم

این مستند ساز در خصوص اینکه سینمای دفاع مقدس چقدر در ارتباط با نسل جدید موفق بوده تصریح کرد: این فرایندی است که نمی توانیم بگوییم چقدرمثبت یا چقدر منفی  بوده است؛ چرا که در این مساله مولفه ها و متغیرهای مختلفی تاثیر دارند.جامعه پویا و فعال همزمان از رسانه های مختلف خود اثرپذیر است که در این زمینه موفق نبودیم؛ منظورم این نیست که کاری نکریدم بلکه کارهایی انجام شده؛ من هم چندین فیلم در این خصوص ساخته ام؛ اما حق مطلب را ادا نکردیم؛ گاهی تصاویری که از۸ سال دفاع مقدس ارایه دادیم تصاویری کاریکاتوری است، یعنی فقط تصاویرمعناگرایانه روحانی نشان داده می شود، گاهی هم تصاویر تلخ و سخت جنگی  را به تصویر می کشیم؛ در حالی که جنگ جمع این دو ویژگی است؛ ما چقدر توانستیم این کاررا بکنیم.

حاجتمند گفت: اگر روایت ما از قهرمانان و اسطوره های کشورمان با مشکلی مواجهه بوده این مسایل مربوط به حوزه رسانه است ضمن اینکه عرض کردم سینما بخشی از این رسانه های مختلف از جمله تلویزیون است.