پهلوی اسطوره خیانت ملی

قراردادهای ننگین و گروگان‌گیری اقتصاد ایران

یکی از مهم‌ترین خیانت‌های پهلوی وابستگی مطلق به قدرت‌های خارجی بود، رضاخان با حمایت و هدایت انگلیسی‌ها بر سر کار آمد و پایه‌های حکومت خود را بر خوش‌خدمتی به آنان استوار کرد.

قراردادهایی مانند «امتیاز نفتی دارسی» در دوران رضاشاه و سپس قرارداد ننگین «کنسرسیوم» در دوران محمدرضا شاه، منابع غنی نفتی ایران را در اختیار شرکت‌های غربی قرار داد و استقلال اقتصادی کشور را به گروگان قدرت‌های استعماری گرفت.

محمدرضا پهلوی نیز همواره خود را سرباز غرب معرفی می‌کرد و در پیمان‌هایی مانند سنتو و ناتو عملاً ایران را به مهره‌ای بی‌اراده در بازی قدرت‌های جهانی تبدیل کرد و اسناد منتشر شده در آرشیو ملی آمریکا و انگلیس نشان می‌دهد که تصمیم‌گیری‌های کلیدی دربار پهلوی از سیاست‌های اقتصادی تا مسائل امنیتی، بدون هماهنگی با سفارتخانه‌های غربی ممکن نبود.

فساد و غارت ثروت ملی میراثی از دوران پهلوی

فساد فراگیر یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های رژیم پهلوی بود و خاندان پهلوی و وابستگان آنان با تشکیل شبکه‌ای از رانت و اختلاس ثروت ملت ایران را غارت کردند و گزارش‌های متعدد از سازمان‌های بین‌المللی اقتصادی نشان‌دهنده سوءمدیریت و هدررفت منابع ملی در دوران پهلوی است.

جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی که با هزینه‌های نجومی برگزار می‌شد نمونه‌ای از این ولخرجی‌های شاهانه در حالی بود که مردم در شهرها و روستاهای کشور با فقر دست‌ و پنجه نرم می‌کردند.

فساد اجتماعی نیز یکی دیگر از جنبه‌های تاریک این دوره بود و دربار پهلوی به کانون اشرافی‌گری و بی‌بندوباری بدل شده بود و به جای اهتمام به ارتقای فرهنگی جامعه ترویج ابتذال و انحراف را در دستور کار قرار داده بود و گسترش قمارخانه‌ها، کاباره‌ها و مراکز فساد در شهرهای بزرگ ایران به‌ویژه تهران و شیراز نشان از بی‌توجهی حکومت به ارزش‌های دینی و اخلاقی ملت داشت.

ساواک؛ نماد سرکوب و خشونت رژیم شاهنشاهی

سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) به‌عنوان یکی از مخوف‌ترین دستگاه‌های امنیتی تاریخ معاصر نمادی از سرکوب و خشونت در دوران پهلوی بود، ساواک با نظارت مستقیم محمدرضا شاه و با همکاری سازمان‌های اطلاعاتی غربی مانند سیا و موساد هرگونه صدای مخالفی را خفه می‌کرد و شکنجه‌های وحشیانه، زندان‌های مخوف و اعدام‌های بی‌محاکمه، تنها بخشی از جنایات این سازمان است.

شهادت بسیاری از مبارزان انقلابی در زندان‌های ساواک و گزارش‌های مستند سازمان‌های حقوق بشری مانند عفو بین‌الملل از وضعیت وخیم زندانیان سیاسی ماهیت ضد‌ انسانی رژیم پهلوی را عیان می‌کند و این سرکوب‌ها در سراسر کشور از خوزستان تا سیستان و بلوچستان و از کردستان تا خراسان به اجرا درآمد و هدف اصلی آن جلوگیری از بیداری ملت بود.

شکست پروژه‌های نمایشی و تشدید فاصله طبقاتی

رژیم پهلوی با صرف هزینه‌های هنگفت تبلیغاتی سعی داشت چهره‌ای مدرن و پیشرفته از خود به نمایش بگذارد، اما واقعیت این است که توسعه‌ای که محمدرضا شاه مدعی آن بود نه‌تنها دردی از مردم دوا نکرد بلکه فاصله طبقاتی را بیشتر کرد. پروژه‌هایی نظیر «انقلاب سفید» که با شعار اصلاحات ارضی و سوادآموزی آغاز شد در عمل به شکست انجامید و بسیاری از روستاییان را به شهرها کشاند جایی که با فقر و بیکاری روبه‌رو شدند.

تلاش برای تغییر هویت فرهنگی جامعه از طریق ترویج سبک زندگی غربی و تحقیر ارزش‌های اسلامی زمینه نارضایتی‌های عمیق اجتماعی را فراهم کرد و این اقدامات به‌ویژه در مناطقی که مردم بیشتر پایبند به فرهنگ دینی و بومی خود بودند موجب تشدید تضادها شد.

یکی از شبهات مطرح شده این است که رژیم پهلوی کشور را مدرن کرد و به توسعه رساند! این ادعا در حالی مطرح می‌شود که بیشتر پروژه‌های صنعتی و زیرساختی آن دوره بر اساس نیازهای غرب و بدون در نظر گرفتن منافع واقعی ملت ایران انجام می‌شد، به‌عنوان مثال؛ صنایع مونتاژ خودرو و لوازم خانگی نه‌تنها وابستگی ایران به واردات را کاهش نداد بلکه موجب خروج بیشتر ارز از کشور شد.

دشمنان انقلاب تلاش می‌کنند تا جنایات ساواک و پهلوی را کمرنگ جلوه دهند اما اسناد و خاطرات بازماندگان زندان‌های شاه غیرقابل انکار است و روایاتی که از شکنجه‌گاه‌هایی مانند کمیته مشترک ضدخرابکاری نقل شده پرده از چهره واقعی رژیم پهلوی برمی‌دارد.

رژیم پهلوی با خیانت به استقلال ایران، فساد گسترده، نقض حقوق بشر و تبلیغات فریبکارانه میراثی تاریک از خود به‌جا گذاشت و حقیقت آن است که این حکومت نه تنها در مسیر پیشرفت و تعالی ملت ایران گام برنداشت بلکه با وابستگی به قدرت‌های خارجی و سرکوب مردم کشور را در ورطه نابودی قرار داد.

یادداشت:  کوثر سعیدیان – فعال رسانه‌ای